• https://www.facebook.com/groups/1640102659565723/1646787298897259/?ref=notif&notif_t=group_activity

İmranlı


İMRANLI


Tarihçe

İmranlı ve çevresinin, tarihsel süreç içerisinde Hitit, Pers, İskender, Roma ve Bizans İmparatorluklarının hâkimiyetinde kaldığı bilinmektedir. Yine tarihi kaynaklarda bölgenin zaman zaman Müslüman Arapların eline geçtiği ve Malazgirt Savaşı sonrasında da Bizanslılar ile yapılan antlaşma gereğince, Kızılırmak yayının dışında kalan yerlerin doğusu ile beraber bu bölgenin Türk idaresi altına girdiği kaydedilmektedir. İmranlı ve çevresinde 1075 yılında Danişmentliler, 1174 yılında Selçuklular, 1243 Köse Dağı Savaşı’ndan sonra Moğollar 1340’lı yıllarda Eretna Beyliği, 1381-1398 yılları arasında Kadı Burhaneddin ve daha sonra da Osmanlılar hüküm sürmüştür. Yıllardır farklı  kültürlerin kardeşçe bir arada yaşadıkları bir bölge olan İmranlı ilçesinin ilk defa kimler tarafından ve ne zaman kurulduğu bilinmemekle beraber bölgenin canlılığı 1877 - 1878 Osmanlı-Rus Savaşı’yla artmıştır.

İmranlının geçmişinde çok yoğun bir orman dokusuna sahip olduğu bilinmektedir. Devrinin önemli bir yerleşim yeri olan Zara’nın doğusunda kalan bu yörede dikkate değer bir yerleşim yeri bulunmamaktadır. Batılı araştırmacı Sinclair 1372 yılında Zara’nın doğusundaki bugünkü İmranlı civarının aşırı derecede ormanlaşmış olduğunu ve belki de bu yüzden çok az sayıda seyyahın Zara’nın doğusunda şimdiki karayolu istikametinde seyahat ettiğini ileri sürmektedir. İmranlı ve civarında önemli herhangi bir kentin olmaması ve bölgenin aşırı ormanlık olması gibi sebeplerden dolayı, 17. yüzyılda yaşamış olan Osmanlı seyyahı Evliya Çelebi dahi Sivas’tan Erzincan’a ve Erzurum’a Zara ve Suşehri üzerinden seyahat etmiştir. Bu tespit bazı Sivas Salnameleri (Yıllık) tarafından da desteklenmektedir. Hicri 1308 (1890 – 1891) tarihli Sivas Salnamesi’ne göre de Zara kazasının Abaş ve Çit nahiyelerinde görkemli bir orman bulunmaktadır. 

Selçuklu ve beylikler zamanında  bölgeye Türkmen, Oğuz, Yörük ve diğer Türk boyalarından göçler olmuştur. Kanuni Sultan Süleyman ve Sultan Abdülmecit zamanındaki göçler sebebiyle de fazla nüfusa sahip olmayan bölgenin demografisi yeniden şekillenmiştir. Kanuni zamanındaki göçler hakkında fazla bilgi bulunmamakta olup, Sultan Abdülmecit zamanında kuzeyde Kızılırmak’ın çıkış yatağı olan İmranlı bölgesine göçler ve yerleşimler olmuştur. Bu zamanda, bölgenin toprağı verimli, suyu ve havası temiz, ormanları bol idi. 19. yüzyılın son çeyreğinde, 93 Harbi olarak da bilinen 1877–1878 Osmanlı–Rus Savaşı’ndan dolayı Erzurum ve Kars illerinden bölgeye devlet eliyle göçler yaptırılmıştır. Göçmenlerin sayısı çok fazlaydı ve bölgeye gelenlerin büyük bir kısmı devlet tarafından şimdiki İmranlı ilçe merkezinin bulunduğu bölgeye yerleştirilmişlerdir. Bugün İmranlı olan arazi satın alınarak muhacirlerin iskânı sağlanmıştır. 1870 Sivas Salnamesi'nde 271 hanedeki 1378 muhacirin bölgeye yerleştirildiği yer almaktadır. İmranlı'nın yazılı kaynaklarda geçen ilk ismi olan Çit Sahrası, bu göçlerden sonra nahiye olmuş ve böylece Çit Bucağı adını almıştır. Yazar Aziz B. Erdeşir  Astrabadi'nin  Farsça yazılan Bezm-i Rezm adlı kitabının 494.sayfasında Çit'ten şöyle bahsedilmektedir:  “Kadı Burhaneddin,  Kemah valisini tedip için Çit Sahrasına indi.” Kadı Burhaneddin ve devleti adlı kitabında Doç. Dr. Yaşar Yücel de 143.sayfada aynı konudan bahsetmektedir.

Bu bilgilere göre, yazılı olarak 1340 yılından beri İmranlı ve çevresi Çit olarak bilinmektedir.    1890'da Sultan II. Abdülhamit döneminde Hamidabad olarak değiştirilen nahiyenin ismi, Hicri 1321 (1905) Sivas Salnamesi'nde de Hamidabad olarak geçmektedir. Bölgeye ikinci göç hareketi 1911-12 yıllarında yaşanmış olup 1911 yılında ise Hamidabad ismi Ümraniye olmuştur.  1 Ocak 1948 tarihinde çıkarılan bir kanunla Ümraniye ilçe statüsüne kavuşmuş ve ismi İmranlı olarak değiştirilmiştir.

Genel Bilgiler

İmranlı, Sivas ilinin en doğusunda bulunan ilçesidir. İl merkezine 104 km uzaklıktadır. İlçenin yüzölçümü 1.229 km2 ve denizden yüksekliği 1650 metredir. İmranlı, doğusunda Erzincan iline bağlı Refahiye ilçesiyle, güneyinde Divriği, batısında Zara ve kuzeyinde ise Suşehri ve Akıncılar ilçeleriyle komşudur. 102 köyü ve 38 mezrası vardır.

Coğrafyası

İlçe, il geneline göre dağlık bir yapıya sahiptir. Arazi genellikle bozkır olup, tepelerden oluşmaktadır. Tarıma elverişli alan 12.700 hektar olup, toplam orman alanı ise 4635 hektardır. Dağlar kuzey ve güneyden Kızılırmak Vadisine doğru eğimli bir şekilde alçalırlar. İmranlı’nın kuzey tarafını, ilin en önemli dağları olan Köse Dağları’nın doğu uçları kaplar. İlçenin kuzeydoğusunda bulunan Kızıldağ 3.025 metre yüksekliği ile hem Sivas ilinin en yüksek dağı, hem İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgesi´nin kesiştikleri yerdir, hem de yurdumuzun en uzun akarsuyu olan Kızılırmak’ın doğduğu yerdir. İlçenin güneyi ise Divriği’nin dağ silsilesi ile karşılaşır. Burada ise Çengelli Daği (2596m) önemli bir yer işgal eder.

 

İklim ve Bitki Örtüsü

İlçenin iklimi step ikliminden Karasal iklime geçiş özellikleri gösteren bir yapıdadır. İlçe Karadeniz, Doğu Anadolu ve İç Anadolu bölgesinin kesiştiği bir yerde olmasından ötürü ilçe içerisinde çok değişik mevsimsel farklılıklar göstermektedir. İlçenin Kızıldağ’a bakan bölümü yılın 9 ayı çok soğuk olup sadece 3 ayı bahar mevsimi özelliği gösterir. Çengelli dağı kısmına bakan bölüm ise nispeten daha sıcak ve tarım için daha uygun özellikler gösterir. Kış ayları kar yağışlı ve çok soğuk geçer. Yazları ise kısa süreli, sıcak ve kurak geçer. İlçede genelde ilkbahar ve sonbahar aylarında bol miktarda yağış düşer.

İlçenin bitki örtüsü bozkırdır. Bu nedenle tarıma elverişli olan 12.700 hektar, orman alanları ise 4.635 hektardır. İklim şartlarının ağır olması nedeniyle kavak ve söğütten başka ağaç türü zor yetişmektedir. Meyvecilik yok denecek kadar azdır. Yetiştirilen sebzeler de kış ihtiyacı içindir. Arıcılık çok ilerlemiş durumdadır. Acıdere ırmağı çok zengin bitki örtüsüyle ve ormanlarıyla çok özel bir yerdir. Türkiye'nin en güzel ve doğal balı bu yörede olur. Ayrıca Acıdere ırmağında çok güzel yüzülecek göller ve küçük küçük kumsalar vardır, buralarda yüzülür.

Ekonomik Durum

İlçemizin yüzölçümü toplam l229 Km2 olup, toplam orman alanı 6563 hektardır. İlçe yüzölçümünün 1/3’ünü çayır ve meralar oluşturmaktadır. İlçenin dağlık ve engebeli oluşu ekim alanlarını daraltmıştır. Arazi durumunu oran olarak belirtmek istersek, ovalık arazi %5’ini, yaylalık arazi %20 sini, dağlık arazi %40’ını, dalgalı arazi ise %35’ini kapsamaktadır. Tarıma elverişli arazi miktarı l1.447 hektar olup, daha çok buğday, arpa, çayır ve mera bitkilerinin ekimi yapılmaktadır. İlçe merkezinde ve köylerinde bugüne kadar hakim olan ekonomik uğraş tarım, hayvancılık ve arıcılıktır. İlçenin yüksek rakımlı; yazları kısa, kışların uzun olması nedeniyle ekonomik hayatta gelişme pek sağlanmamıştır. Bu nedenle geçim kaynağı olarak hayvancılık tercih edilmiş olup arıcılık yapılmaktadır.

 Sağlık

İlçemizde 50 yatak kapasiteli Devlet Hastanesi, Sağlık Merkezi olarak sağlık personeliyle birlikte hizmet vermektedir.

Sosyal Yapı

İlçe merkezindeki konutların tümü betonarme olup, kıyıda köşede tek tük toprak damlı yerler mevcuttur. Bunlar da zamanla yıkılarak betonarme ve saç yapılmaktadır. Son yıllarda hızlı gelişme ile birlikte modern evler yapılmaya başlanmıştır. Ancak dışarıdan gelen memurlar konut bulmakta güçlük çekmektedir. Toplu ya da sosyal konutlar yapıldığı takdirde bu ihtiyaç giderilmiş olacaktır. Bununla birlikte köylerimizin çoğunda modern evler yapılmaya başlanmıştır. İlçede mevcut eğlence yerleri yoktur. Halkın büyük çoğunluğu zamanını kahvehanelerde geçirmektedir. Bir çok vatandaşın yurtdışında ve İlçe dışında bulunması, İlçe halkının sosyal yaşantısında bazı değişiklikler meydana getirmektedir. Bölgemiz tabii yönden güzelliği, suyu ve havası ile bir dinlenme yeri niteliğindedir. İlçemizde hiç bir sanayi kuruluşu, fabrika ve buna benzer tesis bulunmamaktadır. İlçe halkının büyük çoğunluğu iş bulmak için başka şehirlere  ve yurtdışına gitmektedir. Halen yurtdışında çalışan işçi sayımız 4.000 civarındadır. Sosyal aktivite olarak birkaç tiyatro gösterimi yapılmakta, sportif ve diğer etkinlikler sayesinde sosyal yaşantıya canlılık kazandırılmaktadır.

Eğitim Durumu

İlçemiz 1948 yılından önce Zara ilçesine bağlı bir bucak merkezi iken; eğitim, ilçe merkezinde 1 köylerde ise 8 olmak üzere toplam 9 ilkokulda yapılmıştır. Eğitim ve öğretimin bu seviyede düşük olması halkı olumsuz yönde etkilemiş ve bu dönemde kültürel faaliyetler zayıf kalmıştır. İlçe olduktan sonra eğitim ve kültür hizmetleri de buna paralel olarak artmıştır. Halen İlçe merkezinde 5, köylerde ise 4 olmak üzere toplam 8 ilköğretim okulu (bir tanesi Yatılı İlköğretim Bölge Okulu’dur) bulunmaktadır. İlçemizde 1 adet lise vardır. İlçede herhangi bir yüksek okul bulunmamaktadır. İlçe nüfusuna göre yüksek öğrenim yapanların sayısı  %10 dur. Bu itibarla ilçede meslek lisesi ve benzeri okullardan mezunlar arttıkça öğrenim oranı bu nispette yükselecek ve kültür seviyesinde gözle görülür bir artış meydana gelecektir.  İlçe merkezinde kurulmuş bulunan halk kütüphanesi eğitim ve kültür faaliyetlerinde bulunmaktadır. Bu güne kadar başta Halk Eğitim bünyesinde açılmış bulunan bir çok kurs ve konferans sayesinde halkın %92 si  okur-yazar duruma gelmiştir. Folklor çalışmaları sadece okulların kendi bünyelerinde yapılmaktadır. Çeşitli bayram, kutlama ve anma günlerinde ilçe halkı tarafından folklorumuzdan örnekler sunulmaktadır. Bunun dışında bu amaçla kurulan herhangi bir kuruluş yoktur.

Kültür

İlçemiz, İç Anadolu Bölgesi'nde olmasından dolayı Halay ve Bar kültürü bir arada görülür. Düğünler davul ve zurna ile yapılmaktadır. Yörede en çok kullanılan enstrümanlar; Zurna, Saz, Davul, Keman gibi çalgılardır. Yöreden pek çok 3 telli bağlama, keman üstadı yetişmiştir. Bölgede oynanan oyunlar, Karahisar Halayı, Omuz Halayı, Küstüm Halayı, Sarhoş Halayı, Temir Ağa vb.dir. Yöre oyunları kuzeydoğu anadolu oyunlarıdır, büyük ölçüde Refahiye, İliç, Zara ve Divriği ile aynıdır. Dik ve düz halay/havalardaki alaşağı ve eğilme tavırları özellikle Refahiye ile aynıdır. Yörede kullanılan esas saz, 3 telli sazdır. İcracıları azalmış ve 7 telli bağlama kültürü, 3 telli tambur saz kültürünün yok olma noktasına gelmesine sebep olmuştur. İlçedeki güçlü gelenekler zengin kültürel değerler ile bütünleşmektedir. İlçede el sanatları yaşatılmaya çalışılmaktadır. 

Yöresel kıyafetler

  • Feskum
  • Fesçit
  • Peştemal (Bordo Beyaz, Sarı Kırmızı ya da Mavi Sarı şeritli)
  • Dersim Alevilerine özgü şeritli fesçit
  • 3 etek/kutni en çok tercih edilen yöresel giyim eşyaları arasındadır. Daha kuzeydeki peştemal, İmranlı’da hem yatay hem de dikey desenlerde, çizgilerde kullanılmaktadır.

Yöresel yemekler

  • Sirron
  • Kömbe
  • Sarımsak kömbesi
  • Niyaz
  • Pezük
  • Kavut
  • Üzümlü börek
  • Kesme aşı
  • Aşure çorbası
  • İmranlı usülü sarımsak taneli bulgur pilavı
  • Tandır kebabı
  • Lahana dolması
  • Yumurtalı Pancar
  • Papara
  • Sarımsak yoğurtlu yumurta
  • Fırınkurusu ekmeği
  • Katmer
  • Bijerik
  • Bişi
  • Zilfet
  • Katlamaç

Ulaşım

Ankara-Sivas-Erzincan illerini birbirine bağlayan kara yolunun ilçeden geçmesi ilçeyi olumlu yönde etkilemektedir. İlçe bu kara yolu ile Sivas iline 106 km mesafededir. 1988–1989 yıllarında Köy Hizmetleri Müdürlüğünce ilçeyi Suşehri ilçesine bağlayan bir stabilize yol yapılmış ve halen kullanılmaktadır.

İmranlı Barajı

Sivas'ta, Kızılırmak üzerinde, sulama ve enerji üretmek amacıyla 1994-2002 yılları arasında inşa edilmiş toprak gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 2.100.000 m3, akarsu yatağından yüksekliği 49,00 m., normal su kotunda göl hacmi 62,50 hm3, normal su kotunda göl alanı 6,50 km2'dir. Baraj 11.220 hektarlık bir alana sulama hizmeti vermektedir.

Nüfus

İlçe olduktan sonra normal bir gelişim gösteren ilçenin nüfusu, önceleri artış gösterirken çeşitli sebeplere bağlı olarak son yıllarda azalma göstermiştir. Son TUİK verilerine göre İlçenin belde ve köyler dahil toplam nüfusu 7989 olup ilçe merkezi nüfusu ise 3.307’dir.

İmranlı’nın Yıllara Göre Nüfusu

Yıl

Toplam

Şehir

Kır

1965

32.253

3.176

29.077

1970

31.722

4.274

27.448

1975

30.364

5.667

24.697

1980

29.657

6.421

23.236

1985

27.595

6.806

20.789

1990

21.530

7.414

14.116

2000

13.883

7.316

6.567

2007

7.532

4.015

3.517

2008

8.113

3.509

4.604

2009

7.483

3.303

4.180

2010

7.553

3.289

4.264

2011

7.568

3.264

4.304

2012

7.882

3.587

4.295

2013

7.975

3.390

4.585

2014

7.989

3.307

4.682

 

 

İl/İlçe merkezi

Belde/Köy

Toplam

 

Sivas

Toplam

Erkek

Kadın

Toplam

Erkek

Kadın

Toplam

Erkek

Kadın

İmranlı

3.587

1.824

1.763

4.295

2.204

2.091

7.882

4.028

3.854

Toplam

3.587

1.824

1.763

4.295

2.204

2.091

7.882

4.028

3.854


İlçe, yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus – 2012

İl

İlçe

Yaş grubu

Toplam

Erkek

Kadın

Sivas

İmranlı

0-4

 324

 165

 159

05-9

 340

 175

 165

10-14

 435

 216

 219

15-19

 452

 253

 199

20-24

 445

 245

 200

25-29

 497

 300

 197

30-34

 430

 237

 193

35-39

 419

 228

 191

40-44

 398

 216

 182

45-49

 460

 234

 226

50-54

 507

 247

 260

55-59

 555

 269

 286

60-64

 631

 302

 329

65-69

 683

 347

 336

70-74

 485

 218

 267

75-79

 379

 193

 186

80-84

 291

 120

 171

85-89

 125

 56

 69

90+

 26

 7

 19

Toplam

 7.882

 4.028

 3.854



İlçe Merkez, Belde ve Köy Nüfusu

İl

İlçe

Bucak

Belde/Köy

Toplam

Erkek

Kadın

Sivas

Merkez

Şehir

 312.587

 155.894

 156.693

İl

İlçe

Bucak

Belde/Köy

Toplam

Erkek

Kadın

Sivas

İmranlı

Merkez

Akkaya

 27

 11

 16

 

 

 

 

Altınca

 40

 20

 20

Ardıçalan

 49

 26

 23

Aşağıboğaz

 39

 19

 20

Aşağıculha

 63

 35

 28

Atlıca

 28

 12

 16

Aydın

 39

 16

 23

Başlıca

 20

 13

 7

Becek

 27

 13

 14

Beğendik

 24

 9

 15

Boğazören

 99

 51

 48

Borular

 53

 28

 25

Bulgurluk

 22

 14

 8

Çalıyurt

 40

 22

 18

Çandır

 9

 5

 4

Çukuryurt

 65

 35

 30

Dağyurdu

 102

 53

 49

Delice

 113

 53

 60

Demirtaş

 48

 24

 24

Dereköy

 32

 10

 22

Doğançal

 33

 15

 18

Ekincik

 18

 9

 9

Eskidere

 16

 7

 9

Eskikapımahmut

 37

 23

 14

Eskikeşlik

 48

 25

 23

Gelenli

 16

 8

 8

Gelintarla

 31

 15

 16

Gökçebel

 78

 42

 36

Gökdere

 15

 8

 7

Görünmezkale

 18

 12

 6

Kapumahmut

 47

 26

 21

Karaboğaz

 75

 39

 36

Karacahisar

 26

 13

 13

Karaçayır

 18

 10

 8

Karahüseyin

 14

 8

 6

Karapınar

 13

 6

 7

Karataş

 62

 29

 33

Karlık

 31

 14

 17

Kasaplar

 43

 23

 20

Kemreli

 20

 10

 10

Kerimoğlu

 16

 8

 8

Kevenli

 27

 15

 12

Kılıçköy

 74

 40

 34

Kılıçlar

 12

 7

 5

Kızılmezra

 26

 12

 14

Kızıltepe

 72

 40

 32

Koruköy

 37

 20

 17

Koyunkaya

 60

 29

 31

Körabbas

 8

 4

 4

Kuzköy

 29

 14

 15

Maden

 167

 86

 81

Ortaköy

 57

 25

 32

Piredede

 12

 7

 5

Refik

 11

 6

 5

Sinek

 33

 19

 14

Süvariler

 7

 5

 2

Toklucak

 44

 22

 22

Topallar

 17

 9

 8

Toptaş

 39

 20

 19

Tuzözü

 27

 17

 10

Türkkeşlik

 439

 235

 204

Uyanık

 172

 81

 91

Uzuntemur

 33

 16

 17

Yakayeri

 14

 6

 8

Yapraklıpınar

 7

 4

 3

Yazıkavak

 44

 21

 23

Yenikent

 10

 5

 5

Yeniköy

 34

 18

 16

Yukarıboğaz

 31

 17

 14

Yukarıculha

 44

 25

 19

Bucak toplamı

 3.201

 1.644

 1.557

Karacaören

Akçakale

 14

 9

 5

Alacahacı

 17

 10

 7

Arık

 89

 44

 45

Aşağışeyhli

 17

 7

 10

Avşar

 32

 15

 17

Aydoğan

 58

 28

 30

Bağyazı

 23

 9

 14

Bahadun

 28

 11

 17

Bahtiyar

 47

 25

 22

Bardaklı

 9

 6

 3

Boğanak

 51

 25

 26

Celaldamı

 5

 4

 1

Cerit

 71

 38

 33

Darıseki

 33

 16

 17

Erdemşah

 9

 5

 4

Güven

 15

 7

 8

Haliller

 25

 14

 11

Kapıkaya

 69

 34

 35

Karacaören

 103

 51

 52

Kavalcık

 13

 8

 5

Koçgediği

 18

 10

 8

Ortakdaracık

 30

 17

 13

Sandal

 13

 5

 8

Söğütlü

 11

 9

 2

Taşdelen

 23

 13

 10

Taşlıca

 31

 16

 15

Türkyenice

 9

 4

 5

Yazılı

 16

 8

 8

Yoncabayırı

 101

 54

 47

Yozyatağı

 32

 16

 16

Yünören

 44

 22

 22

Yürektaşı

 38

 20

 18

Bucak toplamı

 1.094

 560

 534

İlçe toplamı

 7.882

 4.028

 3.854

 

 
Hazırlayan:
Bülent KARAKUŞ (Eylül 2015)

Kaynak: Wikipedi, TÜİK Verileri, İmranlı Kaymakamlığı web sayfası


Yorumlar - Yorum Yaz