SÜVARİLER KÖYÜ

Tarihçe

Süvariler Köyü'nün kimler tarafından ve ne zaman kurulduğu konusunda kesin bilgiler yoktur. Ancak rivayete göre 1750 yılında, "Süvari" adında bir kişi tarafından kurulmuş olduğu söylenmekle birlikte, resmi olarak 1923 yılında kurulmuştur. Köyün tarihi geçmişine ilişkin kesin bilgiler olmamakla birlikte içinde bulunduğu yöre tarihine paralel bir geçmişe sahip olması olasıdır. Bu açıdan yöreye bakıldığında İmranlı ve çevresinin, tarihsel süreç içerisinde Hitit, Pers, Makedon/İskender, Roma ve Bizans İmparatorluklarının hâkimiyetinde kaldığı bilinmektedir. Yine tarihi kaynaklarda bölgenin zaman zaman Müslüman Arapların eline geçtiği ve Malazgirt Savaşı sonrasında da Bizanslılar ile yapılan antlaşma gereğince, Kızılırmak yayının dışında kalan yerlerin doğusu ile beraber bu bölgenin Türk idaresi altına girdiği kaydedilmektedir.  Anadolu'nun Türk egemenliğine girdiği 1071 Malazgirt savaşı öncesinde bütün Anadolu'da olduğu gibi yörede de Rum, Bizanslılar ve Ermeniler yaşamışlardır.

1071'den sonra İmranlı ve çevresinde Türk hakimiyeti başgöstermiş, 1075 yılında Danişmentliler ve Selçuklu Türklerinin bir kolu olan Mengücek beyliğinin kontrolüne girmiştir. 1174 yılında Selçuklular, 1243 Köse Dağı Savaşı’ndan sonra Moğollar, 1340’lı yıllarda Eretna Beyliği, 1381-1398 yılları arasında Kadı Burhaneddin ve Mısır Memlük Devleti'nin eline geçen bölge Yıldırım Beyazıt zamanında Osmanlıların denetimine girmiştir. Daha sonraları Moğol kökenli İlhanlılar ve 1401'de yeniden Memlüklere bırakılan Divriği-Erzincan yöresi (İmranlı ve Süvariler dahil) Yavuz Sultan Selim'in 1516 yılında Memlüklere karşı kazandığı Mercidabık Savaşı ile birlikte kesin olarak Osmanlı toprağı olmuştur.

Yıllardır farklı kültürlerin kardeşçe bir arada yaşadıkları bir bölge olan ve Süvariler köyünün de bağlı bulunduğu İmranlı ilçesinin ilk defa kimler tarafından ve ne zaman kurulduğu bilinmemekle beraber bölgenin canlılığı 1877 - 1878 Osmanlı-Rus Savaşı’yla artmıştır. 1860’lı yıllardan sonra bölgedeki karışıklıklar ve çete olayları ile Osmanlı-Rus Savaşı'ndan etkilenen yöre, birinci dünya savaşına şehit ve gazi de vermiştir.

Süvariler köyünün bağlı bulunduğu İmranlı ilçesinin eskiden yoğun bir ormanlık alana sahip olması ve iklim koşullarının elverişsizliği nedeniyle çok eski dönemlerde yerleşime uygun olmadığı, buna karşın yine de yaklaşık 1000 yıllık bir geçmişe sahip olabileceği tahmin edilmektedir. Yöre çeşitli dönemlerdeki göçler sonucu gelişim göstermiştir. Günümüzdeki Süvariler köyünün ise 1750 Yılında Süvari isimli bir kişi tarafından kurulması nedeniyle bu adı aldığı söylenmekle birlikte köyün adı Saran/Siyaran olarak da bilinmektedir. 1948 yılından önce Zara’ya bağlı olan köy, 1948 yılında İmranlı’nın ilçe yapılması ile birlikte İmranlı’ya bağlanmıştır. 2000’li yıllarda köy nüfusunun iyice azalması sonucu, 20 Mayıs 2014 tarihli Bakan Onayı ile Sivas İli İmranlı İlçesi Merkez Bucağı Süvariler Köyünün tüzel kişiliği kaldırılarak arazileri aynı bucağın Gökçebel Köyüne bağlanmıştır.

Köy halkının soyunun dayandığı öne sürülen Koçgiri aşireti ise Dersim’in Nazimiye yakınlarındaki Kalman’dan (Büyük köy) göç ederek gelmiş, Zara ve Bolucan’da kısa sürelerle kaldıktan sonra Koçgiri’ye yerleşmişlerdir. Koçgiri aşiretinin 2. yerleşim merkezi, Ümraniye/İmranlı’ya bağlı, eski adıyla “Boğazviran” yeni adı “Boğazören” köyüdür. Koçgiri Aşireti bir aşiretler birliğinden oluşmakta olup bölgeye yayılmıştır.

Bununla birlikte köylülerin atalarının, bugünkü Azerbaycan’dan Horasan’a, oradan da Kahramanmaraş, Tunceli(Hozat, Mazgirt vb), Erzincan göç yollarını kullanarak İmranlı’ya yerleştikleri rivayet edilmektedir. Ayrıca Kuzey Irak, hatta Suriye’den çeşitli güzergahlar yoluyla bölgeye göç ettikleri de rivayet edilmektedir.

Coğrafya ve İklim

Köy Sivas ilinin en doğusunda yer alan ve İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgelerinin kesişme noktalarında yer alan İmranlı ilçesinin kuzey sınırında bulunmakta olup Yukarı Süvariler ve Aşağı Süvariler olarak ayrılmaktadır. Doğusunda Gökçebel Köyü, güneyinde Delimahmut ve Merkez Kılıçlar Köyü, batısında Eski Kapımahmut Köyü bulunmakta olup kuzeyinde ise Suşehri ilçesi yer almaktadır.

Civar köyler içerisinde yüksekte bulunan köyün rakımı 1950 m. olup sert karasal iklimin etki alanı içerisindedir. Uzun süren kış mevsimi kar yağışlı ve çok sert geçmekte ve sıcaklık ortalaması 0 derecenin altında seyretmektedir. Yaz ayları ise kurak ve kısadır.

Yüksekte olan arazi yapısı genel olarak çok engebeli ve eğimlidir, bitki örtüsü bozkır olup yer yer ağaçlıklar görülebilmektedir.

İklim şartlarının ağır olması ve rakımının yüksekliği sebebiyle kavak ve söğüt, ayrıca azda olsa bazı meyve ağacı türleri yetişmektedir. Toprak verimsiz olup, en fazla arpa, buğday ve yem bitkileri ekimi yapılmaktadır. Eski dönemlerde yörede bulunduğu söylenen orman, sonraları oldukça seyrelmiştir.

Ekonomi

Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalı olup zamanında ormancılık da yapılmıştır. Ancak iklim koşulları ve verimsizlik nedeniyle ekilen tarım ürünleri, ancak halkın kendilerinin ve hayvanlarının ihtiyacını karşılamak için olmuştur. Ekilen ürünler; buğday, arpa, fiy, yonca vb.dir. Ancak zamanla ekonomik verimsizlik nedeniyle halk göçe yönelmiştir.

Altyapı

Köyün ulaşımının zor olması, çok yüksek ve engebeli bir yerde bulunması nedeniyle yaşam koşulları zorluk göstermiş, köy halkı hizmetlerden çok geç yararlanabilmiştir. Köyde önceleri okul bulunmadığından köy çocukları diğer köy okullarında eğitim görmüş, köy ilkokulu ancak 1974 yılında yapılabilmiştir. 1980’li yıllarda ise köye elektrik ve telefon hatları bağlanmıştır. Ancak köyde bulunan ilköğretim okulu köyde yaşayan nüfusun kalmaması nedeniyle atıl durumda olup başkaca bir kamu kurum veya kuruluşu bulunmamaktadır. Köyün çeşmeden sağlanabilen içme suyu bulunmakta, ancak evlerde su şebekesi ve kanalizasyon altyapısı bulunmamaktadır. Bununla birlikte köyde elektrik ve sabit telefon vardır, ancak altyapı yetersizdir.

Ulaşım

Süvariler köyü Sivas ili İmranlı ilçesine bağlı olup il merkezine uzaklığı 130 km, ilçe merkezine uzaklığı ise 15 km'dir. İmranlı ilçesinden yakın köylere kadar asfalt olan yolun devamındaki 5 km’lik stabilize yol ile köye ulaşım sağlanabilmektedir.

Kültür

Köyün yüksek, ücra ve engebeli bir alanda bulunması, insanların dağlarda zorunlu bir yaşamı tercih etmeleri, onları doğayla bütünleştirmiştir. Öyle ki isim ve soyadları bile bundan etkilenmiş olup köyde Beyaztaş, Aktaş, Karataş, Karabaş, Karakuş, Şahin gibi soyadlarına sıklıkla rastlanır olmuştur.

Köyün İç Anadolu Bölgesinde bulunmasına karşın, Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgelerine yakınlığı kültürel açıdan zenginlik sağlamaktadır. Folklor açısından çok zengin bir yörede bulunan köyde halkoyunları genellikle halay ve bar türünden oluşmakta, bağlama, zurna, davul, kemençe başlıca çalgıları oluşturmaktadır. Sosyal ve kültürel açıdan önemli bir yere sahip olan düğünler davul ve zurna ile yapılmaktadır.

Yöresel kıyafetler ise kadınlar için fesçit, peştamal, fistan iken erkekler için şapka ve yünlü giysilerden oluşmaktadır.

Köyün iklim ve bitki örtüsü nedeniyle daha çok hayvansal ürünler ve tahıla dayalı ürünler tüketilmekte, sebze yemekleri çeşitlilik göstermemektedir. Köyün yöresel yemekleri ise Sir, Kömbe, Niyaz, Pezük, Kavut, Üzümlü ve Pirinçli Börek(tatlı), Kesme aşı, Aşure Çorbası, Bulgur Pilavı, Tandır Kebabı, Yumurtalı Pancar, Katmer, Bijerik, Bişi vb.dir.

Köyde sembol bir yere sahip olan Ana Fatma Türbesi hakim bir tepede bulunmaktadır.

Nüfus

Köydeki nüfus sayısı Cumhuriyet sonrası artış trendine girmiş ve 1970’lerde 200 civarında seyretmiştir. Ancak 1960’ların sonu ve 1970’lerde başlayarak ekonomik ve sosyal nedenlerle köylüler bütün yörede olduğu gibi giderek artan şekilde diğer şehirlere göç etmeye başlamıştır. Ancak diğer köylerden 1960-1965 yılları arasında yurt dışına (Fransa-Kanada-Avusturalya-İngiltere-Almanya) göçler yaşanmasına karşın Süvariler köyünden yurt dışına göç olmamıştır. Buna karşın başta Ankara, Bursa, İstanbul olmak üzere büyük şehirlere işçi olarak göç edenler artmış ve bu iş için göç eden bu köylüler bir daha köylerine dönmeyerek aileleriyle oralarda yaşamaya başlamışlardır. Köye ilişkin nüfus gelişim süreci şu şekildedir:

Yıl       Toplam          Erkek Kadın Okuma Yazma Bilen

1965    183      94        89        25

1970    206      103      103     

1975    219      117      102

1980    199

1985    130      60        70

1990    93        45        48

1997    58

2000    24        11        13

2007    10        7          3         

2008    18        10        8

2009    7          5          2

2010    7          5          2

2011    7          5          2

2012    7          5          2

2013    7          5          2

2014    -          -          -


 

Hazırlayan: Bülent KARAKUŞ (Eylül 2015)